آل پاچینو بهتر است یا رابرت دنیرو ؟ کدامیک ؟
مقایسهی بازی دو غول و نقد جزئی فیلم مخمصه از قلم استاد رضا کیانیان

مقایسهی بازی دو غول و نقد جزئی فیلم مخمصه از قلم استاد رضا کیانیان
صحبت بهمیانآوردن از آل پاچینو، بدون مطرح کردن نامی از رابرت دنیرو و مقایسات ضمنی این دو، حداقل در میان هممیهنان پیگیر سینما امری است نامأنوس و غیرعادی. اگر در جمعی باشید و صحبت از بازیگران محبوب سینما باشد، تقریباً محال است که نام یکی، بدون مطرح شدن اشارتی به تشابهات و تفاوتهای احتمالی شیوهی بازیگری دیگری به میان آید. جالبتر اینکه این مقایسات در برخی از موارد منجر به صفبندیها و جهتگیریهای متعصبانهای میشود که به هیچوجه پشتوانهی علمی ندارد.
فیلم «مخمصه» (Heat) ساختهی مایکل مان یکی از بهترین نمونهها برای فهم و شناخت دو شیوهی بازیگری است؛ شیوهی بازی درونگرا و شیوهی بازی برونگرا. در این فیلم این دو شیوه توسط دو غول پهنهی بازیگری سینمای معاصر جهان ارائه میشوند؛ یعنی رابرت دنیرو و آل پاچینو. این گونه است که میتوانیم در این فیلم نمونهایترین شکل این دو شیوهی بازی را ببینیم و مطمئن باشیم هر دو بازیگر با اطمینان، در اوج و در کمال پختگی کار خود را انجام دادهاند.
برای اولین بار که این دو غول در یک فیلم بازی کردند (پدرخوانده 2 ساختهی فرانسیس فورد کاپولا)، همین تمایز شیوهی بازیگری مشهود بود، اما چون روبهروی هم قرار نمیگرفتند و در واقع «همبازی» نمیشدند، تفاوت شیوهی کارشان کمتر به چشم میخورد. دیگر اینکه در آن زمان هر دو جوان بودند و به پختگی دههی اخیر نرسیده بودند. با اینهمه دنیرو در «پدرخوانده 2» اولین اسکارش را میگیرد و پاچینو در «پدرخوانده 1 و 2» نامزد اولین و دومین اسکارش میشود. هر دو در مدارس بازیگری مشابهی درس خواندهاند؛ یعنی از دانشآموختگان مکتب نوین بازیگریای هستند که شاگردان استانیسلاوسکی در آمریکا پایهریزی کردند. و اکنون هر کدام پرچمدار دو شیوهی رایج بازیگری شدهاند.
شیوهی درونگرا آن شیوهی بازی است که بازیگر، نقش را درون خود میسازد و سپس همهی اطلاعات را به ناخودآگاهش میسپارد و از آن پس این ناخودآگاه اوست که در شرایط گوناگون و در موقعیتهای متفاوت واکنش نشان میدهد و بدن بازیگر را به حرکت وامیدارد. در واقع نقش از مسیر عواطف و فردیت بازیگر میگذرد و رنگوبوی درونیات بازیگر را میگیرد. شیوهی برونگرا آن شیوهی بازی است که بازیگر، نقش را روی بدن خود میسازد، حرکت و رفتارهایی را انتخاب میکند و برای این انتخابها یک روحیه طراحی میکند.
در فیلم مخمصه دنیرو نقش مککالی را به شیوهی درونگرایانه و پاچینو نقش هانا را به شیوهی برونگرایانه میسازد. فیلم با نمایی از عبور پیادهی رابرت دنیرو آغاز میشود. میرود، لباس عوض میکند، سوار یک آمبولانس میشود. در نماهای بعد گانگسترهای دیگر را میبینیم و میفهمیم که همه برای یک عملیات پیچیده اغاز میشوند. در این بین آلپاچینو را در یک رابطهی خصوصی با همسرش میبینیم. سپس دختر نوجوانش را دیده و به روابط نهچندان گرم خانوادگی آنها وارد میشویم. صحنهی عملیات گانگستری خشن، خونین و بیرونی، ولی صحنهی روابط خانوادگی شخصی، عاطفی و درونی است. از همان اول تکلیف ما روشن است. آدم بده و آدم خوبه معلوم میشوند. ولی بعداً با نشان دادن روابط خشن اجتماعی پاچینو و روابط خصوصی و درونی دنیرو به تعادل میرسیم.
https://atreeart.com